Diabetes type 2: negen tips om de ziekte uit te stellen, onder controle te houden of zelfs om te keren
In dit artikel leer je wat diabetes type 2 is en krijg je 9 praktische tips die je kunnen helpen om de ziekte te voorkomen, onder controle te houden of er zelfs van te genezen.
Diabetes, ook wel suikerziekte, komt steeds vaker voor. In Nederland staat de ziekte op plaats 5 van meest voorkomende aandoeningen (1).
Vooral diabetes type 2 met overgewicht is in opkomst.
Dat is ook de soort die verreweg het meeste voorkomt: Negen van de tien mensen met diabetes hebben diabetes type 2, vroeger ook wel ouderdomssuiker of ouderdomsdiabetes genoemd.
In tegenstelling tot diabetes type 1, kun je zelf wat doen om diabetes type 2 (met overgewicht) te voorkómen, uit te stellen, onder controle te houden of zelfs om te keren.
In dit artikel geven we je daarvoor negen tips.
Wanneer je deze toepast, vergroot je de kans dat je jouw diabetes medicatie kunt afbouwen, zodat je uiteindelijk misschien wel diabetesvrij door het leven kunt gaan.
Inhoud van dit artikel
1. Hoe ontstaat diabetes
Diabetes wordt suikerziekte genoemd, maar het gaat eigenlijk om glucose, een bouwstof van suiker.
Bij diabetes kan je lichaam de bloedglucose niet meer goed regelen, waardoor je teveel glucose in je bloed hebt.
Een hoge bloedglucose (soms wel ‘hoog suiker’ genoemd) is echter niet de oorzaak van diabetes, maar een gevolg.
Glucose, insuline en glucagon
Wanneer je eet, wordt je voeding in je maag en darmen afgebroken tot voedingsdeeltjes, zoals suikers (glucose), eiwitten en vetten.
Vanuit je darmen komen deze voedingsstoffen in je bloed terecht. Je bloed vervoert deze naar de juiste plek in je lichaam, waar ze weer uit het bloed worden gehaald. Daar worden ze gebruikt als energiebron of bouwstof.
Voor het opnemen van glucose uit je bloed is vooral de alvleesklier (pancreas) belangrijk. Dit orgaan maakt onder andere het hormoon insuline aan.
Insuline zorgt ervoor dat je cellen opengaan om de glucose vanuit je bloed op te nemen.
Na een maaltijd zit er meer glucose in je bloed. Je lichaam reageert daarop door insuline aan te maken.
De insuline zorgt ervoor dat je cellen de glucose uit je bloed kunnen halen, waardoor je bloedglucose weer daalt. Zodra je bloedglucose voldoende is gedaald, daalt ook de hoeveelheid insuline weer.
Dan komt een ander hormoon in actie: glucagon. Glucagon kan de voorraad glucose in de lever weer de bloedbaan in brengen, om zo de bloedglucose stabiel te houden.
Op die manier blijft je bloedglucosespiegel in evenwicht en is je bloedglucose nooit te laag of te hoog.
Een normale bloedglucosespiegel van 5,5 mmol/l betekent dat je 5 gram glucose in je gehele bloedbaan (5 liter bloed) hebt. Als je bedenkt dat 2 sneetjes volkorenbrood met jam al 50 gram glucose aanleveren, is meteen duidelijk dat het om krachtige hormonen gaat.
Bij diabetes werkt dit mechanisme niet of onvoldoende. Dat komt omdat:
- Het lichaam door een defect geen insuline kan aanmaken (diabetes type 1)
- De alvleesklier niet meer genoeg insuline aanmaakt (diabetes type 2: ouderdom variant)
- De cellen niet meer goed reageren op insuline (diabetes type 2: overgewicht variant)
Het gevolg: glucose kan niet goed uit je bloed gehaald worden, waardoor je bloedglucose constant te hoog is.
Te veel glucose en insuline
Een van de belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van diabetes type 2 is buikvet, ook wel visceraal vet genoemd. Dit hangt meestal samen met overgewicht.
Het ontstaan van buikvet en overgewicht hangen voor een groot deel samen met onze westerse manier van eten, waarbij we teveel suiker en koolhydraten binnenkrijgen.
Die grote hoeveelheid kan je lichaam in de periode na de maaltijd niet goed verwerken. Je lichaam moet veel insuline aanmaken en kiest er voor om het teveel aan energie tijdelijk als vet op te slaan in je buik.
Je lichaam wil dit buikvet ook graag weer wegwerken: in de periode tussen maaltijden door, of in de nacht. Maar daar gaat het mis.
Bij mensen met overgewichtsdiabetes duurt het namelijk veel langer om weer een normale insulinespiegel te bereiken na een eetmoment. Bij een gezond persoon duurt dit zo’n 2,5 tot 3 uur. Bij iemand met overgewichtsdiabetes duurt dit veel langer: soms wel 5 tot 6 uur.
Om het vet weer uit de buikvetcellen te laten vrijkomen moet de insulinespiegel laag zijn, zodat glucagon in werking kan treden. Maar Insuline is immers een ‘opruim’ hormoon. Zolang het aanwezig is in je bloedbaan kan je niet tegelijk ook ‘afvallen’.
Dit wordt hyperinsulinemie genoemd (2). Hyperinsulinemie leidt op zichzelf al tot meer eetlust en meer vermoeidheid (je hebt minder toegang tot je opgeslagen energie). Zo kom je gemakkelijk in een neerwaartse spiraal terecht (3).
Met name een teveel aan vetweefsel in je buikholte en rond je organen – het buikvet – is dus ongunstig. Deze vetcellen maken namelijk stoffen die je lichaam ongevoeliger, of ‘doof’ maken voor insuline. Dit proces wordt insulineresistentie genoemd.
Ons lichaam is flexibel en lange tijd merk je weinig van deze processen. De oplossing van je lichaam is namelijk om gewoon wat meer insuline te maken. Deze fase wordt ook wel prediabetes genoemd (4).
Maar op den duur raakt je alvleesklier uitgeput. Waardoor deze relatief te weinig insuline produceert om de ‘doofheid’ van je cellen te overwinnen. Dan ontstaan er klachten, zoals dorst, veel plassen en slecht zien.
Bij een te hoge bloedglucose krijg je dan de diagnose diabetes type 2 (5). Dat wil zeggen:
- Je nuchtere bloedglucose is op twee verschillende dagen 7 of hoger
- Je nuchtere bloedglucose is op één dag 7 of hoger en je hebt klachten
- Je bloedglucose (nuchter of niet) is op één dag 11 of hoger en je hebt klachten
2. Negen tips om diabetes te voorkomen of onder controle te houden
Ook al geeft dat geen garantie dat je nooit diabetes zult krijgen, met aanpassingen in je voeding en leefstijl kun je de kans hierop wel behoorlijk verkleinen!
Is de diagnose diabetes type 2 bij jou al gesteld, dan kun je met deze negen tips flinke verbeteringen boeken.
Tip #1: Wees matig met koolhydraten
Suiker en koolhydraten zorgen ervoor dat je bloedglucosewaarde omhoog gaat. Niet alle soorten koolhydraten doen dat in dezelfde mate.
De meeste mensen zijn wel op de hoogte van de negatieve effecten op hun gezondheid van producten met veel suiker en ‘snelle’ koolhydraten. Dat zijn producten met koolhydraten die voorbewerkt zijn, of heel veel glucose bevatten. Zoals snoep, koek, frisdrank, aardappelen, rijst en witbrood.
Suikers en koolhydraten komen van nature ook voor in producten die daarnaast andere gezonde voedingsstoffen leveren, zoals vitamines, mineralen en vezels. Zoals groente en fruit.
Relevant is ook de glycemische index (GI). Koolhydraten met een lage glycemische index zorgen voor een langzamere stijging van je bloedsuiker. Dat geeft je alvleesklier meer tijd om insuline aan te maken (6). Daardoor is er minder kans is op ‘overproductie’.
Koolhydraten beperken is dus een goed idee, zeker wanneer je overgewicht hebt. Maar ze helemaal schrappen hoeft niet.
‘Goede’ koolhydraten die niet voorgekookt of voorbewerkt zijn, helpen mee om in je darmen bepaalde hormonen aan te maken. Die zorgen er bijvoorbeeld voor dat er meer glucose naar je spieren kunnen gaan. Bijkomend voordeel is dat je van die koolhydraten juist meer energie krijgt om in beweging te komen.
Om diabetes te voorkomen of onder controle te houden, is het goed om:
- Producten met toegevoegde suikers en snelle koolhydraten helemaal te vermijden
- Producten die veel natuurlijke suikers bevatten, zoals fruit, met mate te kiezen. Je kunt ook kiezen voor de koolhydraatarmere varianten
- Producten met een lage GI in kleine porties en zoveel mogelijk verspreid over bij voorkeur niet meer dan 6 maaltijden te nemen (7). Voorbeelden daarvan zijn: zoete aardappelen, zilvervliesrijst, quinoa en havermout.
In dit artikel lees je alles over koolhydraatarm eten.
Tip #2: Vermijd transvetten
Transvetten zijn voor niemand gezond, maar zeker niet wanneer je diabetes hebt of je risico daarop verhoogd is (8, 9).
Hoewel er geen direct verband is aangetoond tussen transvetten en diabetes type 2, wijst onderzoek er wel op dat transvetten (8):
- Je bloedsuiker kunnen ontregelen
- Insulineresistentie in de hand kunnen werken
Je doet er dus verstandig aan om producten met transvetten zoveel mogelijk te vermijden.
Dat is ook het advies van de European Food and Safety Authority (EFSA), het bureau van de Europese Unie dat onafhankelijke wetenschappelijke adviezen geeft over voedselveiligheid (10).
Vooral producten die in de fabriek zijn gemaakt bevatten vaak transvetten. Zoals harde margarines, frituur-, bak- en braadvetten, gebak, koek en snacks.
Laat deze dus achterwege! Het goede nieuws is dat je transvetten steeds minder in producten aantreft.
Wil je meer lezen over transvetten, bekijk dan dit artikel.
Tip #3: Drink (mineraal)water
Ons lichaam bestaat voor 60-65 procent uit water.
Het drinken van (mineraal)water kan ook een positief effect hebben op je bloedglucose. En dat is gunstig wanneer je diabetes hebt of in het voorstadium verkeert.
Dat blijkt uit dieronderzoeken, maar ook uit gecontroleerde onderzoeken bij mensen (12).
Drink dus lekker veel water. Mineraalwater mag, maar ons Nederlands drinkwater is goedkoper en van uitstekende kwaliteit.
Leuk weetje: het bevat ook nog eens meer magnesium (zie tip 4) dan Spa blauw.
Tip #4: Zorg voor voldoende magnesium
Magnesium kan bij mensen met diabetes type 2 een gunstig effect hebben op allerlei bloedwaarden. Niet alleen verlaagt het de nuchtere bloedglucose.
Ook verbetert het de waarden van LDL cholesterol, HDL cholesterol en triglyceriden in je bloed. Wanneer deze waarden verstoord zijn, is dat een risico-factor voor hart- en vaatziekten (26).
Magnesium speelt ook een belangrijke rol bij de productie van en gevoeligheid voor insuline (27).
Zorg er dus voor dat je voldoende magnesium binnenkrijgt. Magnesium vind je bijvoorbeeld veel in:
- Pure chocolade
- Avocado,
- Noten en zaden
- Peulvruchten
- Spinazie
- Volkoren granen
Tip #5: Beweeg regelmatig
Doe jij helemaal niet aan beweging, begin daar dan vandaag nog mee! Onderzoek toont namelijk aan dat je kans op diabetes met 26% afneemt wanneer je je inactieve leefstijl verruilt voor actief worden (13).
Voorkom veel stilzitten en probeer minstens 150 minuten per week matig intensief te bewegen. Van rustig wandelen, zwemmen of fietsen tot heel intensief sporten: het maakt niet uit, zolang je hartslag maar hoger wordt. Doe daarnaast minstens twee keer per week spier- en botversterkende oefeningen (28).
Een mogelijke verklaring is dat door beweging en sport je vetmassa afneemt (14). En zoals we al zagen is teveel buikvet één van de belangrijkste risicofactoren voor het krijgen van diabetes type 2.
Heb jij al diabetes, dan is het goed om 2 tot 3 keer per week aan weerstandstraining ofwel krachttraining te doen (15).
Dat is een vorm van oefening waarbij je je spierkracht en je uithoudingsvermogen verbetert. Dat kun je doen door middel van je eigen lichaamsgewicht (pushups, situps), of door hulpmiddelen te gebruiken zoals stangen, halters of gewichten.
Tip #6: Ga naar buiten
Buiten zijn is goed voor je. Niet alleen voor je gemoed, maar ook voor je lichaam. Daglicht is dan ook essentieel voor een aantal lichamelijke processen.
Zo wordt vitamine D aangemaakt door in contact te zijn met daglicht. Vitamine D is goed voor je weerstand.
Maar vitamine D blijkt ook belangrijk te zijn bij het voorkomen en onder controle houden van diabetes, en het verminderen van diabetescomplicaties (16, 17).
Vitamine D zit wel in eten: vooral in vette vis, en met wat lagere gehaltes in vlees en eieren. Maar zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D.
Ga dus iedere dag minimaal een half uur naar buiten.
Nu hebben wij in Nederland en België niet altijd veel zonlicht. In de wintermaanden staat de zon te laag om vitamine D aan te maken. Je lichaam teert dan op de voorraden die je in de zomermaanden hebt aangemaakt. En wat je via je voeding binnenkrijgt.
Je doet er daarom (zeker als je wat ouder bent) verstandig aan om in de donkere maanden goede kwaliteit vitamine D pillen te slikken (29).
Tip #7: Gun jezelf een goede nachtrust
Voldoende slaap van goede kwaliteit is erg belangrijk voor je gezondheid.
Wanneer je te weinig of juist te veel slaapt, last hebt van slapeloosheid, onregelmatig slaapt vanwege nachtdiensten, of niet genoeg uitgerust bent dankzij apneu: je kans op het krijgen van diabetes type 2 neemt toe (18, 19, 20).
Die kans is net zo groot als die van andere belangrijke diabetes risicofactoren, zoals buikvet, een direct familielid met diabetes hebben en een inactieve leefstijl (21).
Andersom is ook waar: bij mensen met diabetes komen slaapproblemen vaker voor (19, 20, 22).
Men weet nog niet precies wat de relatie tussen diabetes en slecht slapen verklaart. Maar dat een goede nachtrust belangrijk is, staat vast.
Ga zoveel mogelijk op (een vaste) tijd naar bed en probeer op een natuurlijke manier wakker te worden (zonder wekker).
Slaap in een koele, stille, opgeruimde en donkere kamer.
Zet je beeldschermen op tijd uit en ontspan voordat je gaat slapen.
Tip #8: Vermijd (werk)stress en wees lief voor jezelf
We moeten tegenwoordig zo veel. Onze (werk)agenda staat vol met afspraken en daarnaast moeten we ook nog altijd bereikbaar zijn. De grenzen tussen werk en privé vervagen.
En dat is geen goede ontwikkeling. Al dat moeten levert veel stress op.
En stress is niet goed voor je lichaam en geest. Veel (werk)stress blijkt bovendien samen te hangen met een verhoogd risico op diabetes (23).
We zetten onszelf vaak niet op de eerste plaats. Terwijl het zo belangrijk is om in de eerste plaats goed voor jezelf te zorgen. Dan kun je er ook veel beter voor anderen zijn.
Goed voor jezelf zorgen betekent stress vermijden en lief zijn voor jezelf. Doe jezelf een plezier en neem niet te veel hooi op je vork.
Durf nee te zeggen tegen activiteiten of afspraken waar je eigenlijk tegenop ziet. Plan tijd voor jezelf in en doe waar je op dat moment het meeste zin in hebt.
Tip #9: Raak je overgewicht kwijt
De getallen liegen er niet om. Eén onderzoek toonde bijvoorbeeld aan dat 46% van de patiënten met diabetes type 2 binnen een jaar genezen waren verklaard nadat zij succesvol waren afgevallen. Binnen twee jaar gold dat voor 36% (24).
Een ander onderzoek liet zien dat wanneer het je lukt om 10% van je gewicht te verliezen, je dubbel zoveel kans hebt om van je diabetes af te komen, dan wanneer je niet afvalt of zelfs aankomt.
Leefstijl interventies bij overgewichtsdiabetes werken dus goed!
Bij mensen die nog geen diabetes hebben, maar wel een verhoogd risico lopen, is het verlies van buikvet het beste om te doen om dat risico te verlagen (25).
Buikvet verliezen, waardoor je meestal ook afvalt, is dus erg belangrijk om diabetes type 2 te voorkomen en zelfs om te keren.
Om buikvet te verliezen en af te vallen hoef je geen streng dieet te volgen, maar vooral anders gaan eten. Dat hoeft niet moeilijk of frustrerend te zijn. Met de juiste aanpassingen in je voeding en leefstijl, kun je een gezond vetpercentage bereiken.
Hoe je dat doet? In dit artikel vind je 10 tips die jou helpen bij het afvallen.
Experimentele bonustip: Gebruik Jackfruit-meel
Jackfruit wint aan populariteit. Vers is deze grote vrucht niet in Nederland verkrijgbaar, maar in onrijpe vorm kom je het als vleesvervanger (pulled jackfruit) steeds vaker tegen.
Van de onrijpe vrucht wordt ook meel gemaakt. En dat meel lijkt veelbelovend voor het verbeteren van bloedwaarden bij diabetes type 2.
In een goed gecontroleerd onderzoek kregen diabetespatiënten de opdracht om 12 weken lang iedere dag 30 gram meel te verwerken in hun voeding.
De ene helft kreeg jackfruit-meel. De andere helft tarwemeel. Het onderzoek was dubbelblind. Dat betekent dat zowel de onderzoekers, als de deelnemers niet wisten wie welk soort meel had gekregen.
Aan het begin en het einde van de 12 weken werden allerlei bloedwaarden gemeten.
Bij deelnemers die het jackfruit-meel hadden gekregen, waren onder andere de nuchtere bloedglucosewaarde en glucosewaarde na de maaltijd duidelijk verbeterd (11).
Meer onderzoek is nodig om deze resultaten en het echte nut te bevestigen. Maar het eens proberen kan geen kwaad.
Toegegeven: jackfruit-meel is in Nederland nog helemaal niet ingeburgerd.
Je kunt het dus niet in de supermarkt om de hoek halen. Mocht er een toko in jouw buurt zijn, dan zou je daar eens kunnen kijken. En met een beetje speurwerk op internet kun je er ook wel aan komen.
3. Conclusie
Eigenlijk komen alle tips neer op: zorg goed voor jezelf, blijf in beweging en kies vooral voor gezonde voeding.
Daarmee kom en blijf je op een gezond gewicht. En dat is het allerbelangrijkste om diabetes te voorkomen, onder controle te houden of zelfs te genezen.
Begin vandaag nog met het toepassen van de tips. Je zult niet na één dag al merkbaar verschillen voelen. Geef het dus de tijd en ervaar wat de veranderingen met je lichaam doen.
Je lichaam is het belangrijkste bezit dat je hebt. Wees er lief voor en verzorg het goed.
Onze programma’s zijn erop gericht om je te helpen op een verantwoorde, makkelijke en lekkere manier af te vallen en op gewicht te blijven.
De Online Sportschool
Op zoek naar een verantwoorde manier om die hartslag omhoog te krijgen?
Tekst is geverifieerd door Connie Hoek, Diëtist
Wat vond je van dit artikel?
- Volksgezondheidsinformatie.info (RIVM). Topic: Ranglijst aandoeningen op basis van vóórkomen. Geraadpleegd juli 2021.
- Shanik, M.H., Xu, Y., Skrha, J., Dankner, R., Zick, Y., & Roth, J. (2008). Insulin resistance and hyperinsulinemia: is hyperinsulinemia the cart or the horse? Diabetes Care. Feb;31 Suppl 2:S262-8.
- Erion, K.A., & Corkey, B.E. (2017). Hyperinsulinemia: a Cause of Obesity? Curr Obes Rep. Jun;6(2):178-186.
- Rett, K., & Gottwald-Hostalek, U. (2019). Understanding prediabetes: definition, prevalence, burden and treatment options for an emerging disease. Curr Med Res Opin. Sep;35(9):1529-1534.
- Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Richtlijnen diabetes mellitus type 2. Geraadpleegd juli 2021.
- Radulian, G., Rusu, E., Dragomir, A. et al. (2009). Metabolic effects of low glycaemic index diets. Nutr J 8, 5.
- Farshchi, H.R., Taylor, M.A., & Macdonald, I.A. (2004). Regular meal frequency creates more appropriate insulin sensitivity and lipid profiles compared with irregular meal frequency in healthy lean women. Eur J Clin Nutr. Jul;58(7):1071-7.
- de Souza, R.J., Mente, A., Maroleanu, A., Cozma, A.I., Ha, V., Kishibe, T. et al. (2015). Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality, cardiovascular disease, and type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis of observational studies. BMJ; 351 :h3978.
- Dhaka, V., Gulia, N., Ahlawat, K. S., & Khatkar, B. S. (2011). Trans fats-sources, health risks and alternative approach – A review. Journal of food science and technology, 48(5), 534–541.
- European Food Safety Authority (EFSA). Topic: Scientific and technical assistance on trans fatty acids. Geraadpleegd juli 2021.
- Rao, A.G., Naik, K.S., Unnikrishnan, A.G. et al. (2021). Efficacy of green jackfruit flour as a medical nutrition therapy replacing rice or wheat in patients with type 2 diabetes mellitus: a randomized, double-blind, placebo-controlled study. Nutr. Diabetes 11, 18.
- Naumann, J., Biehler, D., Lüty, T., & Sadaghiani, C. (2017). Prevention and Therapy of Type 2 Diabetes-What Is the Potential of Daily Water Intake and Its Mineral Nutrients? Nutrients. Aug 22;9(8):914.
- Wahid,A., Manek, N., Nichols, M., Kelly, P., Foster, C., Webster, P., Kaur, A., Friedemann Smith, C., Wilkins, E., Rayner, M., Roberts, N., & Scarborough, P. (2016). Quantifying the Association Between Physical Activity and Cardiovascular Disease and Diabetes: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Am Heart Assoc. Sep 14;5(9):e002495.
- Aune, D., Norat, T., Leitzmann, M., Tonstad, S., & Vatten, L.J. (2015). Physical activity and the risk of type 2 diabetes: a systematic review and dose-response meta-analysis. Eur J Epidemiol. Jul;30(7):529-42.
- Teich, T., Zaharieva, D.P., & Riddell, M.C. (2019). Advances in Exercise, Physical Activity, and Diabetes Mellitus. Diabetes Technology & Therapeutics.Feb.S-112-S-122.
- Issa, C.M. (2017). Vitamin D and Type 2 Diabetes Mellitus. Adv Exp Med Biol.;996:193-205.
- Maddaloni, E., Cavallari, I., Napoli, N., & Conte, C. (2018). Vitamin D and Diabetes Mellitus. Front Horm Res.;50:161-176.
- Ogilvie, R.P., Patel, & S.R. (2018). The Epidemiology of Sleep and Diabetes. Curr Diab Rep. Aug 17;18(10):82.
- Ryan S. (2018). Sleep and diabetes. Curr Opin Pulm Med. Nov;24(6):555-560.
- Reutrakul, S., & Van Cauter, E. (2018). Sleep influences on obesity, insulin resistance, and risk of type 2 diabetes. Metabolism; Jul;84:56-66.
- Anothaisintawee, T., Reutrakul, S., Van Cauter, E., & Thakkinstian, A. (2016). Sleep disturbances compared to traditional risk factors for diabetes development: Systematic review and meta-analysis. Sleep Med Rev. Dec;30:11-24.
- Ogilvie, R.P., & Patel, S.R. (2018). The Epidemiology of Sleep and Diabetes. Curr Diab Rep. Aug 17;18(10):82.
- Hackett, R. A., & Steptoe, A. (2016). Psychosocial Factors in Diabetes and Cardiovascular Risk. Current cardiology reports, 18(10), 95.
- Taylor, R., Al-Mrabeh, A., & Sattar, N. (2019). Understanding the mechanisms of reversal of type 2 diabetes. Lancet Diabetes Endocrinol.Sep;7(9):726-736.
- Guess N. D. (2018). Dietary Interventions for the Prevention of Type 2 Diabetes in High-Risk Groups: Current State of Evidence and Future Research Needs. Nutrients, 10(9), 1245.
- Verma, H., & Garg, R. (2017). Effect of magnesium supplementation on type 2 diabetes associated cardiovascular risk factors: a systematic review and meta-analysis. J Hum Nutr Diet. Oct;30(5):621-633.
- Feng, J., Wang, H., Jing, Z., Wang, Y., Cheng, Y., Wang, W., & Sun, W. (2020). Role of Magnesium in Type 2 Diabetes Mellitus. Biol Trace Elem Res. Jul;196(1):74-85.
- Rijksoverheid. Topic: sport en gezondheid. Geraadpleegd augustus 2021.
- Gezondheidsraad. Topic: Evaluatie van de voedingsnormen voor vitamine D. Geraadpleegd augustus 2021.
Meer
Deel dit bericht
Lees ook eens
Top artikel
Door koolhydraatarm te eten viel Lisette in 2018 maar liefst 37 kilo af. Na 3 jaar zochten wij haar opnieuw op. Lees hieronder haar verhaal!...
Top artikel
Orthomoleculaire therapie, wat is het en wat kan het voor jou betekenen? In dit artikel lees je er alles over.
Ervaringen
Nancy viel 70 kilo af!
Afvallen
Eiwitshakes en afvallen
Gezond eten
Peulvruchten, gezond of niet?
Ervaringen
Janet is 17 kilo afgevallen!
Ervaringen
Maja viel maar liefst 40 kilo af!
Reacties (26)
Hier kan je discussiëren over dit artikel, vragen stellen en inhoudelijk iets bijdragen. Lees vooral even onze huisregels en veelgestelde vragen