Obstipatie: symptomen, oorzaken en behandeling

Gereviewd door expert
Wetenschappelijk onderbouwd
6 reacties

8794 volgers

Poepen, ontlasting of stoelgang; het is een onderwerp waar we het meestal niet uitgebreid met elkaar over hebben. Toch is je stoelgang belangrijk om in de gaten te houden.

Een normale, regelmatige stoelgang is een teken van een goede gezondheid. Darmklachten zoals obstipatie zijn een mogelijk signaal dat er iets niet goed gaat met de spijsvertering.

Lees wat de wetenschap zegt over obstipatie en hoe je het kunt voorkomen en behandelen.

1. Wat is obstipatie?

Obstipatie is een spijsverteringsprobleem. Het wordt ook wel constipatie genoemd, maar dat is eigenlijk de Engelse term. Obstipatie of ‘verstopping’ zijn de gangbare Nederlandse termen voor dit verschijnsel waarbij je niet goed naar de wc kunt.

Symptomen

Darmactiviteit varieert van persoon tot persoon en stoelgang dus ook. Er is dus geen exact aantal keer dat je per week zou moeten poepen. Globaal geldt dat je ergens tussen de drie keer per dag en drie keer per week stoelgang zou moeten hebben.

Meestal wordt er gesproken van obstipatie als je (1):

  • Minder dan 3 keer per week stoelgang hebt
  • Klonterige, harde of droge ontlasting hebt
  • Overbelasting of pijn voelt tijdens de stoelgang
  • Een vol gevoel hebt, zelfs na een stoelgang

Obstipatie komt veel voor en kan ook chronisch zijn (2).

Als je minder dan 3 keer per week een langzame, moeizame stoelgang hebt met harde ontlasting, kan het verstandig zijn om je huisarts te raadplegen.

2. Mogelijke oorzaken van obstipatie

De belangrijkste taak van je dikke darm is om water op te nemen uit voedsel terwijl het door je spijsverteringsstelsel gaat. Dat creëert afval: je ontlasting.

Obstipatie ontstaat wanneer de darmsamentrekkingen vertragen. Deze samentrekkingen helpen de ontlasting door de dikke darm te verplaatsen.

In het geval van obstipatie trekken de darmen niet vaak genoeg samen. Hierdoor blijft de ontlasting te lang in de dikke darm zitten en wordt hij moeilijk te passeren.

Veel voorkomende oorzaken van obstipatie zijn:

Verkeerde voeding

Als je de verkeerde dingen eet, kan dat verstopping veroorzaken. Denk hierbij aan vezelarme voedingsmiddelen zoals vlees, melk of kaas. Voedingsvezels hebben een goede invloed op je spijsvertering en helpen om de ontlasting zacht te houden (3).

Uitdroging

Het is belangrijk om voldoende vocht binnen te krijgen. Ook dat is goed voor je stoelgang (4). Zorg dus dat je gedurende de dag voldoende water drinkt (zo’n anderhalf tot twee liter).

Veranderingen in de routine of stress

Als je afwijkt van je vaste patronen, bijvoorbeeld als je op vakantie gaat, kun je ook last krijgen van een moeizame stoelgang en harde ontlasting. Ook stress kan zorgen voor darmproblemen, zoals obstipatie of Prikkelbare Darm Syndroom (5).

Onderliggende gezondheidsproblemen

Bepaalde onderliggende gezondheidsproblemen kunnen verstopping veroorzaken, zoals diabetes, Prikkelbare Darm Syndroom of diverticulosis (uitstulpingen van de dikke darm) (6).

Medicijngebruik

Bepaalde maagzuurremmers, pijnstillers, diuretica en sommige behandelingen voor de ziekte van Parkinson kunnen ook leiden tot een trage en moeizame stoelgang (7). Parkinson patienten kunnen sowieso een vertraagde darmwerking hebben.

Ouderdom

Oudere mensen hebben vergeleken met jongeren vaker last van obstipatie, waarbij oudere vrouwen vaker kans hebben op ernstige constipatie dan mannen (8).

Lichaamsbeweging

Een gebrek aan lichaamsbeweging is ook een belangrijke oorzaak. De darmen worden door bewegen gestimuleerd, waardoor er meer peristaltische bewegingen zijn

3. Dit kan helpen

Er zijn verschillende behandelingen mogelijk. In de meeste gevallen is een niet-medicinale aanpak voldoende (9). Er zijn een aantal dingen die je zelf kunt proberen:

Je voedingspatroon wijzigen

Als je last hebt van verstopping, zijn aanpassingen in je voedingspatroon vaak al voldoende om het probleem te verhelpen (10).

  • Eet meer vezelrijk voedsel, zoals rauwe groenten en fruit, volle granen, bonen, pruimen of zemelen en minder vezelarm voedsel, zoals vlees, melk, kaas en bewerkte voedingsmiddelen. Als je voldoende vezels eet, kan dat helpen om obstipatie te verhelpen of te voorkomen doordat vezels de ontlasting zachter maken (11). Zorg wel dat je er genoeg bij drinkt.
  • Beperk het gebruik van alcohol en cafeïnehoudende dranken. Die drogen je juist uit.
  • Drink elke dag 1,5 tot 2 liter water om je lichaam goed te hydrateren.

Voldoende bewegen

Ook meer bewegen prikkelt je darmen en kan helpen om obstipatie tegen te gaan, zeker in combinatie met het eten van meer vezels (12).

Laxeermiddelen

Laxeermiddelen kunnen voorgeschreven worden aan patiënten die niet reageren op veranderingen in levensstijl of aanpassingen in de voeding (13). Gebruik laxeermiddelen alleen na overleg met je huisarts. Hij of zij kan ze eventueel ook voorschrijven.

Klysma’s

Ook een klysma (een darmspoeling waarbij via de anus een vloeistof in de endeldarm en de dikke darm wordt ingebracht) kan verlichting bieden (14). De vloeistof zorgt ervoor dat je snel ontlasting produceert. Gebruik Klysma’s ook alleen na overleg met je huisarts.

Tips voor tijdens het toiletbezoek

  • Ga direct wanneer je aandrang voelt en wacht niet. Hoe langer je wacht, hoe harder je ontlasting kan worden.
  • Til je knieën op. Gebruik eventueel een voetenbankje.
  • Neem voldoende tijd en probeer je spieren te ontspannen.

4. Hoe kun je obstipatie voorkomen?

Met de volgende tips verbeter je je stoelgang en voorkom je verstopping:

  • Ga langzaam meer groenten eten zodat je lichaam er aan kan wennen dat het zijn vezels uit groenten haalt. Als de overgang te groot is kun je last krijgen van een opgezette buik en een opgeblazen gevoel.
  • Eet fruit dat de spijsvertering bevordert. Vooral pruimen en frambozen zijn goed wanneer je je ontlasting wilt verzachten. Ook vijgen, sesamzaad, havermout en gebroken lijnzaad helpen mee.
  • Drink 2 liter water of kruidenthee per dag. Vezels nemen vocht op in de darmen. Het is daarom van groot belang dat je voldoende drinkt. Begin elke dag met een groot glas.
  • Drink elke dag een groene smoothie met groene bladgroenten, die bevatten extra veel vezels.
  • Voeg regelmatig olijfolie of gebroken lijnzaadolie toe aan je salades of smoothies. Dit verzacht de ontlasting.
  • Doe gebroken lijnzaad in je havermout of smoothie, ook dit verzacht de ontlasting.
  • Neem altijd een gezond ontbijt. Dit brengt de spijsvertering op gang.
  • Eet zuurkool. Het is gefermenteerd waardoor het goede bacteriën bevat die een gezonde darmflora bevorderen.
  • Drink af en toe eens water- of melkkefir. Ook dit bevordert een gezonde darmflora.
  • Eet regelmatig en kauw goed.
  • Vermijd stress. Je darmen reageren erg op stress en raken er door van slag.
  • Beweeg elke dag. Voldoende beweging prikkelt de darmen. Ga bijvoorbeeld wandelen of fietsen.
  • Eventueel kun je een goede probiotica slikken. Kies een product van hoge kwaliteit zonder toevoegingen.

5. Obstipatie en koolhydraatarm eten

Soms horen wij van cliënten dat hun stoelgang moeizamer verloopt sinds zij koolhydraatarm eten. Het lichaam heeft tijd nodig om te wennen aan een nieuw eetpatroon. Het reageert daarnaast ook op andere nieuwe gewoonten, bijvoorbeeld wanneer je meer gaat bewegen.

Voor een gezonde stoelgang is het belangrijk dat je voldoende vezels binnenkrijgt. Deze zorgen ervoor dat de ontlasting de juiste structuur krijgt om soepel je darmen te kunnen verlaten.

Voordat je koolhydraatarm ging eten, haalde je waarschijnlijk je vezels uit brood, pasta, rijst en aardappelen. Omdat je die nu niet meer of minder eet, moet je lichaam even omschakelen en ze uit andere voedingsmiddelen gaan halen, zoals groenten, fruit, noten, zaden en pitten. Dit komt vanzelf goed.

6. Conclusie

Obstipatie is een veelvoorkomende aandoening die over het algemeen niet ernstig is en meestal niet lang duurt. Het kan ontstaan door een vezelarm voedingspatroon, stress en medicijngebruik en komt vaker voor bij ouderen.

Meestal kun je obstipatie prima zelf behandelen door veranderingen in je voedingspatroon en leefstijl toe te passen. Als je denkt dat je chronische obstipatie hebt of je hebt naast verstopping ook nog andere darm klachten, raadpleeg dan altijd je huisarts of een diëtist.

Jaspers boodschappenlijst

Een handige lijst met gezonde producten die goed zijn om te eten en passen in een evenwichtig voedingspatroon.

Ontvang Jaspers boodschappenlijst

Tekst is geverifieerd door Margaretha Kussendrager, Diëtist

Wat vond je van dit artikel?

  1. Sharma, A., & Rao, S. (2017). Constipation: Pathophysiology and Current Therapeutic Approaches. Handbook of experimental pharmacology239, 59–74. https://doi.org/10.1007/164_2016_111
  2. Bharucha, A. E., & Lacy, B. E. (2020). Mechanisms, Evaluation, and Management of Chronic Constipation. Gastroenterology158(5), 1232–1249.e3. https://doi.org/10.1053/j.gastro.2019.12.034
  3. Anderson, J. W., Baird, P., Davis, R. H., Jr, Ferreri, S., Knudtson, M., Koraym, A., Waters, V., & Williams, C. L. (2009). Health benefits of dietary fiber. Nutrition reviews67(4), 188–205. https://doi.org/10.1111/j.1753-4887.2009.00189.x
  4. Boilesen, S. N., Tahan, S., Dias, F. C., Melli, L., & de Morais, M. B. (2017). Water and fluid intake in the prevention and treatment of functional constipation in children and adolescents: is there evidence?. Jornal de pediatria93(4), 320–327. https://doi.org/10.1016/j.jped.2017.01.005
  5. Qin, H. Y., Cheng, C. W., Tang, X. D., & Bian, Z. X. (2014). Impact of psychological stress on irritable bowel syndrome. World journal of gastroenterology20(39), 14126–14131. https://doi.org/10.3748/wjg.v20.i39.14126
  6. Kranz, S., Brauchla, M., Slavin, J. L., & Miller, K. B. (2012). What do we know about dietary fiber intake in children and health? The effects of fiber intake on constipation, obesity, and diabetes in children. Advances in nutrition (Bethesda, Md.)3(1), 47–53. https://doi.org/10.3945/an.111.001362
  7. Prichard, D., Norton, C., & Bharucha, A. E. (2016). Management of opioid-induced constipation. British journal of nursing (Mark Allen Publishing)25(10), S4–S11. https://doi.org/10.12968/bjon.2016.25.10.S4
  8. Vazquez Roque, M., & Bouras, E. P. (2015). Epidemiology and management of chronic constipation in elderly patients. Clinical interventions in aging10, 919–930. https://doi.org/10.2147/CIA.S54304
  9. Daniali, M., Nikfar, S., & Abdollahi, M. (2020). An overview of interventions for constipation in adults. Expert review of gastroenterology & hepatology14(8), 721–732. https://doi.org/10.1080/17474124.2020.1781617
  10. Costilla, V. C., & Foxx-Orenstein, A. E. (2014). Constipation: understanding mechanisms and management. Clinics in geriatric medicine30(1), 107–115. https://doi.org/10.1016/j.cger.2013.10.001
  11. Black, C. J., & Ford, A. C. (2018). Chronic idiopathic constipation in adults: epidemiology, pathophysiology, diagnosis and clinical management. The Medical journal of Australia209(2), 86–91. https://doi.org/10.5694/mja18.00241
  12. Li, Y., Tong, W. D., & Qian, Y. (2021). Effect of Physical Activity on the Association Between Dietary Fiber and Constipation: Evidence From the National Health and Nutrition Examination Survey 2005-2010. Journal of neurogastroenterology and motility27(1), 97–107. https://doi.org/10.5056/jnm20051
  13. Sharma, A., & Rao, S. (2017). Constipation: Pathophysiology and Current Therapeutic Approaches. Handbook of experimental pharmacology239, 59–74. https://doi.org/10.1007/164_2016_111
  14. Mounsey, A., Raleigh, M., & Wilson, A. (2015). Management of Constipation in Older Adults. American family physician92(6), 500–504.

Meer

Gezond eten Gezondheid

Deel dit bericht

Reacties (6)

Hier kan je discussiëren over dit artikel, vragen stellen en inhoudelijk iets bijdragen. Lees vooral even onze huisregels en veelgestelde vragen

  1. Ik heb best wel problemen met verstopping,heb van alles geprobeerd ook van huisarts middeltjes gekregen maar zonder resultaat. Weet iemand een goede raad?
    1. Wat vervelend dat je last hebt van verstopping Anela. Het is belangrijk om zo puur en onbewerkt mogelijk te eten en ervoor te zorgen dat je veel vezels binnenkrijgt uit groenten, fruit en bijvoorbeeld producten zoals havermout. Ook zou je psylliumvezels zou je kunnen toevoegen aan bijvoorbeeld je Griekse yoghurt. Probeer te bewegen op een nuchtere maag en voeg regelmatig gefermenteerd eten toe aan je eetpatroon voor een gezonde darmflora, denk aan zuurkool, augurk, kimchi, kombucha en kefir. Eten volgens onze receptenboeken verbetert bij de meeste mensen de stoelgang en stofwisseling enorm. Begin bijvoorbeeld met het 7×7 receptenboek en ontdek wat dat voor jou kan betekenen.
  2. Dorothé
    op 12 juni 2021 om 08:48 zegt
    Bij mij is t zo dat ik verstopt raakt zodra wij op reis gaan. Thuis gaat t goed. Als we op reis gaan meteen foute boel en moet ik iedere dag n vezelzakje.. eerst 2 per dag na paar dagen 1 x per dag.. heel vervelend.. blijf ook dan nog mest opgeblazen en n vol gevoel houden. Is daar n oplossing voor? Volgens mijn huisarts hebben veel mensen dit..
  3. Vivienne Buiten
    op 16 april 2019 om 16:01 zegt
    Ik heb al van kinds af aan vreselijk last gehad van obstipatie. Ik ben nu 54 en ben 8 maanden geleden overgestapt naar koolhydraatarm eten om af te vallen en ik hoopte ook dat het zou helpen met de obstipatie maar dit was helaas niet het geval. Ik ben wel 15kg afgevallen en voel me geweldig door een koolhydraatarm levenstijl te volgen. Ik ben begin dit jaar vegatarisch gaan eten en geloof het of niet ik ga dagelijks naar het toilet! Het is wel een grote uitdaging om vegatarisch en koolhydraatarm te eten maar ik begin me daar wel een weg in te vinden. Het is voor mij zeker de moeite waard om deze levenstijl aan te houden.
    1. Anita Mulderij, Voedingsdeskundige (BSc)
      op 6 juni 2019 om 14:58 zegt
      Dat is geweldig Vivienne, hopelijk geven de tips uit dit artikel wat verlichting en helpen ze bij het verminderen van je obstipatie.
  4. Ik heb best wel problemen met verstopping,heb van alles geprobeerd ook van huisarts middeltjes gekregen maar zonder resultaat. Weet iemand een goede raad?
    1. Wat vervelend dat je last hebt van verstopping Anela. Het is belangrijk om zo puur en onbewerkt mogelijk te eten en ervoor te zorgen dat je veel vezels binnenkrijgt uit groenten, fruit en bijvoorbeeld producten zoals havermout. Ook zou je psylliumvezels zou je kunnen toevoegen aan bijvoorbeeld je Griekse yoghurt. Probeer te bewegen op een nuchtere maag en voeg regelmatig gefermenteerd eten toe aan je eetpatroon voor een gezonde darmflora, denk aan zuurkool, augurk, kimchi, kombucha en kefir. Eten volgens onze receptenboeken verbetert bij de meeste mensen de stoelgang en stofwisseling enorm. Begin bijvoorbeeld met het 7×7 receptenboek en ontdek wat dat voor jou kan betekenen.
  5. Dorothé
    op 12 juni 2021 om 08:48 zegt
    Bij mij is t zo dat ik verstopt raakt zodra wij op reis gaan. Thuis gaat t goed. Als we op reis gaan meteen foute boel en moet ik iedere dag n vezelzakje.. eerst 2 per dag na paar dagen 1 x per dag.. heel vervelend.. blijf ook dan nog mest opgeblazen en n vol gevoel houden. Is daar n oplossing voor? Volgens mijn huisarts hebben veel mensen dit..
  6. Vivienne Buiten
    op 16 april 2019 om 16:01 zegt
    Ik heb al van kinds af aan vreselijk last gehad van obstipatie. Ik ben nu 54 en ben 8 maanden geleden overgestapt naar koolhydraatarm eten om af te vallen en ik hoopte ook dat het zou helpen met de obstipatie maar dit was helaas niet het geval. Ik ben wel 15kg afgevallen en voel me geweldig door een koolhydraatarm levenstijl te volgen. Ik ben begin dit jaar vegatarisch gaan eten en geloof het of niet ik ga dagelijks naar het toilet! Het is wel een grote uitdaging om vegatarisch en koolhydraatarm te eten maar ik begin me daar wel een weg in te vinden. Het is voor mij zeker de moeite waard om deze levenstijl aan te houden.
    1. Anita Mulderij, Voedingsdeskundige (BSc)
      op 6 juni 2019 om 14:58 zegt
      Dat is geweldig Vivienne, hopelijk geven de tips uit dit artikel wat verlichting en helpen ze bij het verminderen van je obstipatie.
  7. Verstopping kan ook veroorzaakt worden door bepaald medicijn gebruik

Geef een antwoord

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook eens

Top artikel

Stevia: een gezond alternatief voor suiker of niet?

Stevia is de laatste jaren erg populair geworden omdat het een natuurlijke en gezonde vervanger is van suiker. Maar is dat eigenlijk wel zo? Het antwoord lees je hier.

Top artikel

Alternatief voor amandelmeel

Wij krijgen wel eens vragen van lezers die op zoek zijn naar een alternatief voor amandelmeel, omdat ze bijvoorbeeld graag willen variëren of allergisch zijn voor noten. In dit artikel zetten we...

Bekijk alle artikelen